Jak wynika z najnowszego wyroku sądu administracyjnego, aby podatnik mógł odliczyć podatek VAT od nabytych usług niematerialnych (prawnych, marketingowych, czy reklamowych), nie ma on obowiązku posiadania dowodów potwierdzających ich wykonanie. W tym celu wystarczy faktura VAT, a domaganie się przez organy podatkowe gromadzenia dodatkowych dowodów nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach.

Dotychczas sądy administracyjne prezentowały jednolite stanowisko, zgodnie z którym podatnik nie odliczy podatku VAT, jeśli nie będzie w stanie udowodnić, iż nabyte przez niego usługi niematerialne zostały faktycznie wykonane. Oznacza to, iż w celu skorzystania z prawa do odliczenia, podatnik musi udokumentować wykonanie ww. usług za pomocą dodatkowych dowodów materialnych np. w postaci umowy, zdjęć, wyceny, czy korespondencji dot. szczegółów ich realizacji. Zostało to potwierdzone m.in. w wyroku WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 32/19), który stwierdził, iż skoro nabywca usługi nie posiadał w swojej dokumentacji żadnych dowodów i w konsekwencji nie mógł dowieść jej wykonania, dokonane przez niego odliczenie VAT było bezzasadne.

Wyłom w dotychczasowej linii orzeczniczej

Z powyższym podejściem nie zgodził się WSA w Gliwicach, który w wyroku sygn. akt I SA/GI 448/19 stwierdził, iż nie mają oparcia ani w przepisach ogólnego prawa podatkowego, ani w unormowaniach z zakresu podatku od towarów i usług tezy, że na stronie postępowania podatkowego ciąży obowiązek posiadania materialnych dowodów potwierdzających wykonanie poszczególnych usług niematerialnych, a w sytuacji, gdy takich dowodów nie przedstawi, organ podatkowy jest uprawniony do wyciągnięcia z tego niekorzystnych dla podatnika skutków podatkowych. Tym samym sąd potwierdził, iżnie ma żadnych podstaw prawnych, aby w celu zabezpieczenia własnych interesów, przedsiębiorca musiał gromadzić inne niż faktury, dowody wykonania usług niematerialnych.

Ponadto sąd uznał, że brak jest unormowania, które pozwalałoby organom podatkowym w toku postępowania oprzeć rozstrzygnięcie wyłącznie na tym, że podatnik nie był w posiadaniu wystarczających dowodów materialnych potwierdzających wykonanie usługi. To na administracji podatkowej spoczywa ciężar dowodzenia oraz obowiązek ustalenia prawdy obiektywnej poprzez wnikliwe zbadanie całego materiału dowodowego, w tym dokumentacji posiadanej przez podatnika. Wobec jej braku organy podatkowe powinny natomiast podjąć trud poszukania innych dowodów, dostępnych w danych okolicznościach.

Obowiązek dokumentowania usług niematerialnych dla potrzeb podatków dochodowych

Przy okazji omawiania powyższego wyroku, należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt, a mianowicie, że dokumentowanie wykonania usług niematerialnych ma znaczenie również na gruncie podatków dochodowych. Podobnie jak w przypadku odliczenia podatku VAT, brak stosownych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na zakup usług o charakterze niematerialnym, uniemożliwia zaliczenie danego wydatku do kosztów podatkowych. Ponadto jak wynika z utrwalonej linii orzeczniczej, ciężar udowodnienia wykonania takiej usługi spoczywa wyłącznie na podatniku. W tym celu konieczne jest posiadanie przez niego dodatkowych dowodów świadczących o faktycznym wykonaniu tego rodzaju usług, pomimo iż nie ma ku temu bezpośrednich podstaw prawnych. W świetle wyroku WSA w Gliwicach, takie praktyki również mogą budzić wątpliwości, niemniej jednak należy mieć na uwadze, iż wyrok odnosi się wyłącznie do kwestii podatku VAT.

Czy w dalszym ciągu podatnicy powinni dokumentować usługi niematerialne?

Niewątpliwie wyrok WSA w Gliwicach stanowi novum w dotychczasowej linii orzeczniczej. Kwestionuje on praktykę organów podatkowych, które żądają od podatnika przedstawienia materialnych dowodów potwierdzających wykonanie usług o charakterze niematerialnym, pod rygorem utraty prawa do doliczenia podatku VAT. Sąd potwierdził, iż na podatniku nie ciążą żadne wyjątkowe, ponadstandardowe powinności dokumentacyjne, a zatem takie podejście organów podatkowych nie ma oparcia w przepisach prawa podatkowego, a wręcz stoi w sprzeczności z przewidzianą w Ordynacji podatkowej zasadą prawdy obiektywnej, z której jasno wynika, że powinność zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego ciąży na organie podatkowym.

Niezależnie od wydanego orzeczenia, naszym zdaniem zasadnym wydaje się dochowanie należytej staranności w gromadzeniu wszelkich dowodów potwierdzających faktyczne wykonanie nabytej usługi niematerialnej. Takie postępowanie pomoże zminimalizować ryzyko zarzutu nieuzasadnionego odliczenia podatku VAT.

Czas pokaże czy komentowany wyrok zapoczątkuje nową linię orzeczniczą.

Źródło: Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18.07.2019 r. (sygn. akt I SA/GI 448/19)