Czy należy księgować zagraniczny VAT?
16 grudnia 2019
Pomimo – wydawałoby się – jednoznacznych przepisów, Ministerstwo Finansów przyjmowało do tej pory, że zagraniczny podatek VAT powinien być rozpoznawany jako przychód (gdy polski podatnik wystawia fakturę na rzecz zagranicznego kontrahenta) lub jako koszt (gdy polski podatnik otrzymuje fakturę od zagranicznego kontrahenta). Jednakże, ostatnio wydane interpretacje indywidualne wskazują, że Fiskus zmienia zdanie co do unijnego podatku VAT.
Podatek od towarów i usług czy podatek od wartości dodanej?
Kluczowa dla analizowanego zagadnienia jest definicja legalna podatku od towarów i usług na gruncie polskich przepisów podatkowych.
Jak polskie prawo podatkowe definiuje podatek od towarów i usług?
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT, co do zasady podatek od towarów i usług nie jest kosztem uzyskania przychodu. Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy o VAT: podatku od wartości dodanej – rozumie się przez to podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego tą ustawą.
Według dotychczasowego stanowiska organów skarbowych, powyższe przepisy oznaczają, że polska ustawa o VAT rozróżnia pojęcie podatku od wartości dodanej i pojęcie podatku od towarów i usług. Tym samym, sformułowanie „podatek od towarów i usług” jest określeniem podatku od wartości dodanej obowiązującym wyłącznie w Polsce, a nie w innych krajach.
W konsekwencji organy podatkowe przyjmowały, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT i jego odpowiednik w ustawie o PIT nie dotyczą zagranicznego podatku VAT – a jedynie polskiego podatku od towarów i usług.
Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 19 stycznia 2018 r. (znak: 0111-KDIB2-1.4010.388.2017.1.EN) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wskazał:
Jak już wskazano pojęcie „podatek od towarów i usług” dotyczy wyłącznie „krajowego” podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a nie podatku od wartości dodanej regulowanego przepisami innego państwa członkowskiego. […]Wnioskodawca winien zarówno faktury wystawiane na rzecz zagranicznych kontrahentów/otrzymywane od zagranicznych kontrahentów, w których wykazany jest podatek od wartości dodanej ujmować jako przychody należne/koszty uzyskania przychodów w kwotach brutto, tj. wraz z tym podatkiem.
Sądy administracyjne wielokrotnie nie zgadzały się z rozstrzygnięciami wydawanymi przez Dyrektora KIS. Według orzecznictwa decydująca jest konstrukcja podatku a nie tylko jego nazwa. Poza tym, zagraniczny VAT rozliczany w urzędzie skarbowym innego państwa nie może być uznany za przychód – bowiem nim mogą być jedynie przysporzenia definitywne i trwałe. Orzekł tak m. in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 czerwca 2019 r. (sygn. II FSK 2422/17).
Czy unijny VAT może być przychodem/kosztem uzyskania przychodu?
Stanowisko MF odnośnie unijnego VAT ostatnio ewoluowało. Jest to o tyle zaskakujące, że przepisy w tym zakresie nie uległy nowelizacji – Fiskus po prostu zmienił zdanie. Według najnowszych rozstrzygnięć skarbówki, unijny VAT należy traktować tak samo jak polski podatek od towarów i usług. Przykładowo, w interpretacji z dnia 16 października 2019 r., znak 0114-KDIP2-2.4010.356.2019.1.AM Dyrektor KIS wskazał, że:
podatek od wartości dodanej jest odpowiednikiem polskiego podatku od towarów i usług, w związku z czym podatek od wartości dodanej obowiązujący na terenie krajów Unii Europejskiej powinien podlegać tym samym regulacjom podatkowym przewidzianym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, co podatek od towarów i usług obowiązujący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Tym samym, dla celów podatku dochodowego od osób prawnych, Zainteresowani powinni uwzględniać w kosztach uzyskania przychodów wartość faktur dokumentujących poniesione koszty w kwocie netto, gdyż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych wyklucza możliwość zaliczania do kosztu uzyskania przychodów podatku od towarów i usług oraz tożsamego z nim podatku od wartości dodanej nakładanego na terenie innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Analogicznie należy postępować w przypadku przyjętych rozwiązań w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych regulujących kwestię przychodów podatkowych.
Poza wydawanymi interpretacjami, powyższe stanowisko MF znajduje odzwierciedlenie w informacji zamieszczonej na portalu KIS w zakładce najczęściej zadawane pytania.
Co z podatkiem z państw nieczłonkowskich UE?
W tym zakresie MF pozostaje przy swej dotychczasowej linii interpretacyjnej. Zgodnie z najnowszymi interpretacjami zagraniczny podatek będący odpowiednikiem VAT nie może być uznany za podatek od towarów i usług ani za podatek od wartości dodanej w rozumieniu polskiej ustawy o VAT. Przykładowo, zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 19 września 2019 r. (znak 0111-KDIB1-1.4010.305.2019.1.AB), wydaną przez dyrektora KIS:
Podatek MVA nakładany zgodnie z przepisami obowiązującymi na terytorium Norwegii, nie może być utożsamiany z polskim podatkiem od towarów i usług, ani z podatkiem od wartości dodanej obowiązującym w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, o którym mowa w art. 2 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług.
Według sądów administracyjnych zagraniczny VAT z państw nieczłonkowskich UE również może być uznany za podatek od towarów i usług w rozumieniu polskiej ustawy o VAT. Jednakże, nie można a priori przyjmować, że zagraniczny podatek zawsze będzie odpowiadał polskiemu VAT. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2017 (sygn. III SA/Wa 2886/16):
W każdym konkretnym przypadku organ musi dokonać oceny charakteru podatku od wartości dodanej poniesionego w kraju spoza UE i ustalić, czy jego mechanizm oraz konstrukcja prawna odpowiada polskiemu podatkowi VAT. Oznacza to, że udzielenie odpowiedzi w zakresie podatku od wartości dodanej poniesionego w krajach spoza UE w każdym przypadku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Zgodnie z powyższym, VAT z faktur od kontrahentów z innych państw UE nie będzie już stanowił kosztu uzyskania przychodu. Z drugiej strony, uzyskany w procedurze VAT REFUND zwrot podatku wynikającego z faktur dokumentujących zakupy na terytorium innych krajów UE nie będzie już stanowił przychodu, od którego należy zapłacić podatek dochodowy.
Przedsiębiorcy, którzy do tej pory rozliczali przychody/koszty w kwotach brutto i nie posiadają chroniących ich w tym zakresie interpretacji indywidualnych mogą mieć teraz problem. Czy muszą oni skorygować dotychczasowe rozliczenia z kontrahentami z UE? Biorąc pod uwagę nowe stanowisko MF i utrwalone orzecznictwo w tym zakresie – wiele wskazuje na to, że tak.
Natomiast, skarbówka nie zmieniła zdania, co do podatku VAT z państw spoza UE. Nie można wykluczyć, że Fiskus w przyszłości przyjmie w tym zakresie inną linię interpretacyjną. W związku z tym, przedsiębiorcy chcąc uniknąć sporu z aparatem skarbowym, powinni zachować szczególną ostrożność w przypadku rozliczeń z zagranicznymi kontrahentami.
Źródła: