Czy podatnik dokonując sprzedaży posiłków, może stosować rożne stawki obniżone- 5% lub 8% VAT, przewidziane odpowiednio dla dostawy towarów (tj. dań gotowych) oraz świadczenia usług (gastronomicznych), w zależności od sposobu ich sprzedaży (do spożycia na miejscu bądź na wynos)?

• Interpretacja ogólna[1]

Celem zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, Minister Finansów wydał interpretację ogólną z dnia 24 czerwca 2016 r. (nr PT1.050.3.2016.156) w sprawie stosowania właściwej stawki podatku od towarów i usług dla sprzedaży posiłków i dań przez placówki gastronomiczne.

Zgodnie z jej treścią:

„dla określenia prawidłowej stawki podatku jaka ma zastosowanie przy sprzedaży posiłków i dań przez placówki gastronomiczne, należy dokonać prawidłowego zaklasyfikowania tej czynności wg PKWiU. Dla uznania czy dana czynność będzie zaliczona do klasy PKWiU 10.85 Gotowe posiłki i dania, czy do działu PKWiU 56 Usługi związane z wyżywieniem istotne jest, czy oferowane produkty są w pełni przyrządzone i serwowane jako posiłek gotowy do bezpośredniego spożycia, czy też nie są przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji – np. są zamrożone lub pakowane próżniowo i etykietowane z przeznaczeniem na sprzedaż.”

Wobec powyższego podatnicy, którzy stosują do sprzedawanych posiłków i dań 5% stawkę podatku VAT, a wykonywane czynności klasyfikują się do grupowania PKWiU 56 Usługi związane z wyżywieniem – opodatkowane 8% stawką VAT, mogli liczyć się z możliwością zakwestionowania ich rozliczeń przez organy podatkowe.

• Wyrok TSUE[2]

22 kwietnia 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok (sygn. akt C‑703/19), który wskazuje na jakie przesłanki należy zwrócić uwagę  celem zastosowania obniżonej stawki VAT w gastronomii.

Sprawa dotyczyła stawki opodatkowania VAT transakcji sprzedaży artykułów żywnościowych i posiłków gotowych do natychmiastowego spożycia na miejscu lub na wynos. W sprawie tej głownie chodziło o możliwość stosowania 5% stawki VAT dla dostaw produktów realizowanych w systemie sprzedaży „drive in”, „walk through”, „food court”, oraz „wewnątrz punktów sprzedaży”. 

Zadano pytanie czy w zakresie pojęcia „usługi restauracyjnej”, do której zastosowanie ma obniżona stawka VAT mieści się sprzedaż dań gotowych, gdy sprzedawca:

• udostępnia kupującym infrastrukturę umożliwiającą spożycie nabytego posiłku na miejscu (wydzielona przestrzeń przeznaczona do konsumpcji, dostęp do toalet);
• brak jest wyspecjalizowanej obsługi kelnerskiej;
• nie występuje serwis w ścisłym znaczeniu;
• proces zamówień jest uproszczony i częściowo zautomatyzowany;
• klient ma ograniczone możliwości personalizacji zamówienia.

TSUE wskazał, że dla odpowiedzi na tak postawione pytanie istotne jest zbadanie dwóch kwestii. Należy zweryfikować:

1. czy przedsiębiorca oferuje klientom usługi wspomagające (np. obsługa kelnerska) i w jakiej relacji takie dodatkowe usługi pozostają wobec dostawy żywności oraz
2. czy klient z takich usług skorzysta.

Przy pozytywnej odpowiedzi na oba pytania można mówić o spełnieniu definicji usług restauracyjnych i cateringowych zawartych w rozporządzeniu wykonawczym[3]. Natomiast jeśli klient nie zdecyduje się na skorzystanie z zasobów ludzkich i materialnych udostępnionych klientom przez podatnika w związku z konsumpcją dostarczonej żywności, należy stwierdzić, że z dostawą tej żywności nie wiąże się żadna usługa wspomagająca.

Ww. orzeczenie TSUE wskazuje na bardziej liberalne stanowisko w porównaniu z poglądami wyrażonymi w przytoczonej powyżej interpretacji ogólnej Ministra Finansów. Znaczenie nadrzędne przypisywane zostało decyzji klienta w zakresie spożycia posiłku i korzystania z udostępnionej przez podatnika infrastruktury w ramach lokalu/miejsca sprzedaży.

Skutki wyroku

Wskutek wyroku TSUE wielu podatników uzyskało potwierdzenie prawidłowości zastosowania stawki 5 % na dostawy na wynos. Wyrok ten otwiera także drogę do odzyskania nadpłaconego podatku w sytuacji zawyżenia (z 5% do 8%) stawki VAT do sprzedaży, która powinna co do zasady zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów (tutaj dań gotowych). Niemniej to sądy krajowe analizując stan faktyczny danej sprawy powinny ocenić, czy różne sposoby sprzedaży posiłków oferowane przez przedsiębiorców z branży gastronomicznej mają wpływ na decyzję konsumenta.

[1] https://www.mf.gov.pl/documents/764034/5175930/Dz.Urz.+Min.+Fin.+z+dnia+1+lipca+2016+r.+-+poz.+51+- 
[2] https://rzecznikmsp.gov.pl/wp-content/uploads/2021/04/TSUE-wyrok-VAT-na-wynos-restauracje.pdf 
[3]Definicja zgodna z treścią art. 6 Rozporządzenia Wykonawczego Rady UE nr 282/2011